Ruta de las leyendas
Vanwege de vele rivieren en de bevolking verspreid over kleine dorpen, werd Somontano van oudsher doorkruist door vele wegen die de engtes als die van Olvena moesten overbruggen.
De grootsheid van de werken en hun duurzaamheid die generaties lang duurde, gaven de bruggen een magisch en bovennatuurlijk karakter. Om deze redenen en ook vanwege de technische gewaagdheid is het gebruikelijk dat legendes, net als hier, de duivel zelf als schepper neerzetten.
Het verhaal gaat dat een mooi meisje uit Olvena, moe van het telkens doorwaden van de rivier om bij het dorp te komen, haar ziel aan de duivel aanbood in ruil voor een brug, met als enige voorwaarde dat de duivel dit in één nacht moest doen. Satan ging akkoord en ze spraken af dat als hij de brug had gebouwd voordat de haan kraaide, dan zou het meisje haar ziel aan hem geven.
Ondanks dat de trucjes van de duivel ervoor zorgden dat de brug zou verrijzen in één nachtnet voor de dageraad plaatste het meisje een olielamp voor de haan, die, denkend dat het al dag was, kraaide. De duivel liet het werk onafgemaakt (er ontbrak slechts een steen), verloor de weddenschap en moest vluchten naar de hel zonder zijn plan te voltooien.
Net als de bruggen de la Sierra en del Diablo hebben middeleeuwse bruggen meestal maar een boog, maar van behoorlijke dagmaat en hoogte, wat ze een rank en fraai silhouet geeft.
De Puente del Diablo bestaat uit een grote, centrale, halve cirkelvormige boog, gestut door de rotsen aan beide kanten. Aan de zijkanten, elke kant een kleine boog, die als overloop dienst doen.
Verder stroomopwaarts komt u bij de Puente de la Sierra, u kunt de auto achterlaten in een kleine verwijding aan het eind van een lange tunnel en dan amper 100 meter lopen.
Deze brug, waarvan de fundamenten aan weerszijden van de Fornocalkloof staan, werd gebouwd om de plaatsen Asque en Colungo met elkaar te verbinden. De spectaculaire plaatsing zet ons aan het denken over de riskante onderneming die de constructie ervan geweest moet zijn; om die reden doen sommige legendes geloven dat dit het werk van de duivel geweest is. Anderen beweren weer dat de naam ‘Duivelsbrug’ te maken heeft met het feit dat de duivel over deze brug moest gaan net nadat deze afgebouwd was en daarbij zijn spoor achterliet in het verse metselwerk. De afdruk was niet van een hond, niet van een zwijn, ook niet van een hert… Het moest wel van de duivel zijn… Maar, was hij nou op weg van Colungo naar Asque of van Asque naar Colungo?
Hoogstwaarschijnlijk gaat het om een bouwwerk uit de middeleeuwen.
Deze streek kent een typisch nagerecht dat “los crespillos” heet en dat nog steeds bij de mensen thuis gemaakt wordt met als doel de vruchtbaarheid van de olijfbomen te bevorderen.
Dit nagerecht wordt jaarlijks rond 25 maart, de feestdag van La Encarnación, gemaakt. Dit is de dag waarop de Heilige Maagd in verwachting raakte om 9 maanden later, in december, te bevallen, hetzelfde moment als het moment waarop de olijven worden geoogst. Als de vrucht van de Heilige Maagd en de vruchten van de olijfbomen op hetzelfde moment rijp zijn, is het ook waarschijnlijk dat ze op hetzelfde moment zijn bevrucht. Dat is de reden waarom dit toetje op 25 maart gemaakt moet worden. Los crespillos is een zoetigheid vervaardigd met bernagiebladeren die gepaneerd worden in een beslag van ei, melk, bloem en suiker, met een vleugje anijs en aftreksel van sinaasappel. Daarna worden ze gefrituurd in olijfolie.
In sommige dorpen werden de knoppen van de olijfbomen ingesmeerd met de olie waarmee de crespillos werden gefrituurd. In andere dorpen werd daarvoor de aglio olio gebruikt die ten behoeve van het feest van de rematadura werd gemaakt. De gedachte hierachter was dat daarmee de bomen dubbel zoveel olijven zouden geven.
Wanneer u goed op de contouren van het Guara-gebergte let, kunt u de figuur van een gedode reus ontdekken. Wie zou hem vermoord hebben?
De bergen van Gabardiella en Gratal vormden twee jonge geliefden. De vader van Gabardiella, Gabardón, maakte bezwaar tegen de liefde van zijn dochter voor de eenvoudige Gratal, een kale bergtop waar zelfs geen mensen woonden. Om te voorkomen dat de geliefden samen op de vlucht sloegen schakelde hij de hulp van de reus van Guara in, die hen voor eens en altijd van elkaar scheidde door een enorme kloof tussen de twee te slaan. De tranen die Gabardiella vloeide vanwege het feit dat ze nooit meer bij elkaar zouden komen deden de rivier de Flumen ontstaan. Op een nacht deelde Gratal een dodelijke klap uit aan de reus van Guara terwijl hij lag te slapen.
Zoals u zult zien op de weg tussen Huesca en Barbastro, is de reus van Guara blijven liggen en in een eeuwige slaap terechtgekomen.