Het Sierre-gebergte bestaat uit meer dan 70 ravijnen die tezamen de voornaamste aantrekkingskracht van het gebied vormen. Door de vele ravijnen is het gebied tevens een belangrijk referentiepunt van Europa geworden wat betreft canyoning. Maar niet alles draait om ravijnen en kloven; de omgeving van Bierge heeft vele culturele rijkdommen die veel van de avonturiers die hier rondlopen niet kennen: feesten, monumenten, kapels, dorpen, geschiedenis, legendes...

Het nationaal park Sierra y los Cañones de Guara is ook een van de belangrijkste schuilplaatsen van het land voor de flora en fauna die zich in en op de rotsen nestelt. Het is dan ook een waar paradijs voor natuurliefhebbers. Al wandelend over de paden kunt u de indrukwekkende lammergier of de steenarend zien vliegen, de botanische endemie leren kennen en een hoop bijzondere paren ontdekken.

Een van de beste manieren om het nationaal park binnen te treden is door koers te zetten naar Bierge. Het loont om dit dorp, dat gelegen is tussen de zogenaamde "pre-Pyreneeën en de uitgestrekte vlakten van Somontano, in alle rust uitvoerig te verkennen. Wanneer u het dorp doorkruist in de richting van de parochiekerk van Santiago, die op het hoogste punt van het dorp gelegen is, kunt u interessante typen traditionele architectuur waarnemen, waaronder prachtige monumentale toegangspoorten en adellijke wapenschilden die verhalen over de welvarende geschiedenis van de families die hier woonden.

De kapel van San Fructuoso in Bierge springt echter nog het meeste in het oog en een bezoek hieraan mag dan ook niet ontbreken.

Wie zich voor vogels interesseert, wordt aangeraden de dichtbijgelegen vogelobservatiepost te bezoeken, waarvandaan het mogelijk is om roofvogels te spotten die op weg zijn naar de extra voedselgebieden die bestemd zijn voor aasetende vogels. Beide voorzieningen zijn het resultaat van een intensieve samenwerking tussen de natuurvereniging Fondo de Amigos del Buitre en de directie van het nationaal park van Guara.

Als u in Bierge bent mag ook een bezoek aan het informatiecentrum van Sierra y los Cañones de Guara niet ontbreken, een bijzondere plek om de meest vooraanstaande natuurlijke en culturele aspecten van het natuurpark te leren kennen.

Vanuit Bierge kunt u twee verschillende routes starten. De eerste route vertrekt via de A-1227 richting Salto de Bierge, dat het beginpunt van de route vormt die naar de bronnen van Tamara en Puntillo en/of de interessante plaatsen San Román, Morrano en Yaso leidt.

De tweede route trekt door het Sierra-gebergte. , een geschikte plek voor degenen die van ruige natuur, rust en mysterie houden, net als alle andere afgelegen en verborgen enclaves vol tradities en legendes.

Bij aankomst van het Rufas-gebergte kunt u genieten van de meest geweldige uitzichten over een de grootste ravijnen van Guara, oftewel het ravijn van Balcés. Daarnaast heeft u uitzicht over het gebergte van Sevil.

Nadat u de donkere en schaduwrijke dennenbossen bent doorgetrokken, komt u de eerste plaatsen van de vallei tegen, zoals San aturnino en Las Alumnias de Rodellar. Hiervandaan kunt u een makkelijke wandel- of fietstocht maken die voorzien is van informatiebordjes. Wanneer u de hoofdweg vervolgt komt u uit bij de plaats die naam heeft gegeven aan deze vallei, Rodellar, een mooi bergdorp dat boven het diepe en kronkelige ravijn van Mascún pronkt. Rodellar is het vertrekpunt voor verschillende kloofafdalingen en wandelroutes, zoals de Virgen del Castillo route of de route die door het ravijn van Mascún loopt en naar de hunebedden van Losa Mora, Nasarre en Otín leidt.

Als u het natuurpark Sierra y los Cañones de Guara wilt ontdekken, kunt u een van de voorgestelde routes volgen waarbij u verstelt zult staan van de adembenemende uitzichten.

- Ruta de la Ermita de la Virgen del Castillo
- Ruta de las Fuentes de la Tamara y el Puntillo
- Ruta por la Cresta del Balced
- El Real de Mascún: de Rodellar a Otín
- Camino Natural del Somontano

Ten zuiden van de N-240 neemt het reliëf af en overheersen de vlaktes die de graanproductie ten goede komen. De blauwe lucht van Somontano nodigt u uit om tot rust te komen en zonder haast de landschappen en dorpen te verkennen.

De dorpen zijn gevestigd op de uitgestrekte vlaktes die afgebakend worden door de grote rivieren Cinca en Alcanadre; het aantal oppervlaktebronnen is gering. De voorouders van dit gebied waren vindingrijk en bedachten een constructie die de toegang tot de ondergrondse bronnen vergemakkelijkte: de pozo fuente (waterput). Deze in steen uitgegraven putten liggen ondergronds en kennen een gangenstelsel dat bereikt kan worden via een trap.

De meest bekende waterput is misschien wel de Pozo Nuevo de Laluengua, maar er liggen meer van dit soort putten verspreid over het terrein: Ponzano, Laperdiguera, Monesma, Lagunarrota...

Via de N-240 en op korte afstand van Lascellas, bereikt u het dorp Ponzano, vanwaar u een liniaire route kunt starten. In de buitengebied van het dorp bevindt zich een waterput. Nadat u deze put heeft bezocht vervolgt u de route richting Lalengua door de A-1225 te nemen. Voordat u in Lalengua aankomt kunt u een korte stop maken om de kapel van San Román de Ponzano te bewonderen; deze plek verwierf vroeger grote bekendheid onder de rondtrekkende pastoors.

Het is zeker de moeite waard om een bezoek te brengen aan het centrum van Lalengua, aangezien het over een aantal interessante bezienswaardigheden beschikt, waaronder Huize Castro, de spectaculaire Pozo Nuevo en het informatiecentrum over de waterputten van Somontano. Daarna vervolgt u de route richting Laperdiguera, waar u opnieuw een waterput aantreft. Op het plein van het dorp slaat u de straat in waar zich het prachtige huize Cavero bevindt. Aan het einde van de straat, net iets buiten het centrum, staat de waterput, die voorzien is van een informatiebord dat uitleg geeft over de kenmerkendheden van deze constructie.

De volgende bestemming is Berbegal. Hoewel zij niet over een waterput beschikt, is het de moeite waard om het centrum van Berbegal te bezoeken aangezien het over verschillende interessante bezienswaardigheden beschikt, zoals de romaanse kerk Santa María la Blanca, fantastische uitzichtpunten vanwaar u heel Somontano kunt overzien en diverse informatieborden waarop de kenmerkendheden van bovenstaande bezienswaardigheden worden beschreven. Ook vanuit Berbegal kunt u de route naar de kapel van Santa Águeda en de Camino de Santiago starten.

Hierna vervolgt u de route per auto en gaat u richting Lagunarrota, waar zich een andere waterput bevindt, evenals Monesma de San Juan.

U kunt de route eindigen door de A-1226 richting Barbastro te nemen.

Maar het zuidelijke grondgebied van Somontano beschikt over tal van andere interessante elementen die wachten om aanschouwen te worden door degenen die op zoek zijn naar authenticiteit en het onbekende. Barbuñales, Lacuadrada, Torres de Alcandre, Peralta de Alcofea, El Tormillo, Ilche, Morilla, Permisán en Fornillos zijn allemaal plaatsen die de moeite waard zijn om te ontdekken gedurende het jaar door.

Het noordoostelijke gedeelte van de comarca Somontano kenmerkt zich door het glooiende reliëf van het gebergte van Salinas en Corrodilla. De toppen van deze bergen, die het op het hoogste punt een hoogte tussen de 900 en 1000 m bereiken, zijn bedekt met dichte bossen en oude paden.

Het water dat afkomstig is van de kloven wordt in de Cinca-rivier geloosd, die de kern van het grondgebied vormt. In het noorden, komen de driftige wateren tot stilstand in het stuwmeer van El Grado, waarna zij zich verspreid over de grote alluviale vlakte. Daar waar de re rivier de Ésera Somontano binnenkomt heeft zij een spectaculaire en diepe kloof uitgesleten, die ook wel Congosto de Olvena wordt genoemd. Gedurende de hele route loopt u langs de Cinca-rivier en komt u verschillende onbekende plekken tegen die gelegen zijn in het noordoostelijke gedeelte van de comarca Somontano.

In Barbastro neemt u de N-123 richting Graus. Na de afslag richting Costean, neemt u de A-138 richting Frankrijk. Nadat u het dorp Enate gepasseerd heeft, dat aan een oude terrasvormige stroming van de Cinca-rivier gelegen is, komt u bij El Grado aan. Hier staat een afslag richting Naval aangegeven.

Na 11 km komt u aan bij de plaats Naval, waar u het historische centrum kunt bewonderen dat tot een van de mooiste centra van Somontano behoort. U kunt hier een bezoek brengen aan de Colegiate de Santa María (historisch-artistiek monument) bezoeken of het informatiecentrum over pottenbakken. Ook kunt u deelnemen aan een workshop die geleid wordt door pottenbakkers.

De pottenbakkers van Naval bevoorraadden een groot gedeelte van Somontano en het centrale deel van de Pyreneeën. Ook de productie van zout was een van de belangrijkste bronnen van inkomsten voor Naval. Om meer te weten te komen over deze oude industrie, kunt u een makkelijke en informatieve route van een uur volgen, die ook wel de Camino de Sal (zoutroute) genoemd wordt.

El Salinar de la Rolda kent 14 informatieborden die u de waarde van iets alledaags als zout laten inzien.

Hierna keert u terug naar El Grado, waar de defensieve structuren van het dorp u doen terugdenken aan oude, vervlogen tijden. Vanaf hier kunt u een interessante route langs monumentale bomen volgen. Tijdens deze route kunt u de reusachtige exemplaren aanschouwen die op verschillende plekken in de gemeente staan.

Hierna keert u terug naar kern van het dorp dat vlakbij de A-138 gelegen is en neemt u de afslag naar rechts in de richting van Torreciudad. Na de stuwdam van El Grado te hebben gepasseerd komt u uit bij de volgende bestemming, Torreciudad.

Tussen de uitstekende rotsen van het intens blauwe water van het stuwmeer verheft zich het onmiskenbare silhouet van het heiligdom van Torreciudad.

Na een bezoek te hebben gebracht aan dit religieuze centrum van de eerste orde, keert u terug naar de auto.

U vervolgt de dezelfde weg en rijdt via Artasona richting het verassende dorp Olvena. Het dicht bevolkte dorp is gelegen op een uitzonderlijke plek, vanwaar u de indrukwekkende kloof Congosto de Olvena kunt aanschouwen, die uitgesleten is door rivier de Ésera. De beste uitkijkpost bevindt zich echter naast de begraafplaats. Vanaf hier kunt u het stuwmeer van El Grado, de Pyreneeën en de uitgestrekte oevers van de Cinca-rivier die bedekt zijn met dichte oeverbossen bewonderen.

Terug in de auto, daalt u af via de lokale weg die richting de A-139 leidt en die Barbastro met Graus verbindt. Wanneer u aankomt bij de brug die over de rivier de Ésera loopt, houdt u even stil aangezien onder uw voeten de middeleeuwse brug Puente del Diablo (brug des duivels) oprijst.

Aangezien er nog een verassing op u te wachten staat, is het de moeite waard om nog even in Congosto de Olvena te blijven. Als u de weg richting Graus volgt en een gedeelte passeert dat uit diverse tunnels bestaat, ziet u aan uw linkerhand een parkeerplaats vanwaar een pad vertrekt dat u in slechts vijf minuten naar de spectaculaire brug Puente de la Sierra brengt.

U kunt de route vervolgen door de bergen en rivieren met als doel een bezoek te brengen aan de historische plaatsen Estada en Estadilla; vanaf deze laatste plaats heeft u toegang tot het heiligdom van Corradilla en de neolithische rotsschilderingen van Forau en Cocho. De route eindigt met een bezoek aan de bergen en valleien van Somontano, we raden u aan om een wandelroute te volgen in dit gebied:

- Camino de la Sal. Naval
- Ruta por la Sierra de Estada
- Ruta de la Vida en el Carrizo. El Grado
- Ruta de los árboles y acueductos. El Grado

Guaral Somontano produce vinos de excelente calidad, fruto de la adecuada combinación de sol y lluvia, de una tierra generosa, de siglos de tradición y de las más modernas tecnologías. 

El cultivo del viñedo tiene su origen en la época romana, se mantuvo con los monasterios medievales y se afianzó en época moderna. Hasta tal punto se especializó el territorio, que la elaboración de vinos llegaría incluso a condicionar la estructura y distribución de la casa típica del Somontano.

Siguiendo esta ruta podrán apreciarse paisajes de ayer que miran al mañana, mosaicos de colores cambiantes a lo largo de las estaciones y una naturaleza domesticada por las manos sabias de los hombres y mujeres de esta tierra.

En Guara Somontano no es posible definir una única ruta del vino, ya que son numerosos los lugares, distribuidos por su territorio, en los que existen bodegas de gran calidad vinculadas a sus viñedos. A pesar de ello, aquí se propone un sencillo itinerario que puede ser realizado en coche, a través del cual va a ser posible conocer nuevos paisajes, donde el viñedo es el protagonista.

El punto de partida es la capital, Barbastro. Aquí puede ser visitado el Espacio del Vino y el Centro de Interpretación del Somontano, integrados ambos en el Conjunto de San Julián. También se encuentra la sede del Consejo Regulador de la Denominación de Origen Somontano. En este mismo lugar hay una tienda, en la que es posible adquirir cualquiera de los excelentes vinos elaborados por las bodegas y productos alimentarios artesanales.

Debemos salir de Barbastro en dirección Huesca, para tomar la carretera A-1232 hacia Alquézar y Salas Altas. Mientras se remonta pausadamente el amplio valle del río Vero pueden verse los primeros viñedos, aunque en estas tierras continúan predominado los cultivos de huerta. Al llegar al cruce de carreteras en el que tomaremos la que se dirige a Salas Bajas, puede decirse que nos encontramos en el centro neurálgico del área vitivinícola del Somontano, ya que fue en este lugar donde se iniciaron las primeras producciones comerciales de los vinos del Somontano. Algunas de las bodegas que aquí existen ofrecen visitas guiadas a sus instalaciones.

Salas Bajas es el siguiente de nuestros destinos. Observando las fachadas de sus casas pueden apreciarse numerosos elementos arquitectónicos que responden a la vinculación que siempre han tenido sus habitantes con el vino. El zócalo de piedra aislaba el interior de los cambios bruscos de temperatura, creando lugares adecuados para la fermentación, almacenamiento y crianza de los vinos.

Junto al casco urbano de Salas Bajas se encuentran las Bodegas Enate, que también cuenta con un servicio de visitas guiadas y otras actividades relacionadas con el mundo del vino. Desde este entorno, podrás realizar la Ruta senderista al Estaño ros Palomos, donde buena parte del recorrido discurre entre viñedos. 

En la extensa llanura en la que se sitúa ambas localidades, los modernos viñedos son los verdaderos protagonistas, siendo además la fuente de ingresos económicos más importante para numerosas familias que habitan los pueblos del entorno.

Salas Altas igualmente ofrece numerosos elementos de interés, estando asociados muchos de ellos a la cultura del vino. Un gran número de casas, al igual que en buena parte del Somontano, cuentan con una ventana abierta en el zócalo, en la fachada principal. Por ella se arrojaban las uvas al lagar o trujar para preparar el mosto. Una vez fermentado, el vino era almacenado en las bodegas.

En torno a esta población pueden realizarse dos sencillas excursiones didácticas, a pie o en bicicleta como Ruta de los Viñedos.

Dejaremos atrás Salas Altas para continuar la ruta hacia la población de Hoz de Barbastro desde donde puede disfrutarse de una excelente panorámica de todo el sector medio del Somontano.

Ya de regreso hacia Barbastro nos adentraremos de nuevo en las tierras dominadas por el viñedo. Encinas, almendros y viejos olivares enriquecen todavía más estos paisajes típicamente mediterráneos. En esta zona se encuentran las poblaciones de Montesa, Cregenzán y Burceat.

Pero esta ruta no finaliza en Barbastro ni en ningún lugar en concreto, ya que son muchas la bodegas y viñedos distribuidos por la variada geografía del Somontano. También Ponzano, Lascellas, Radiquero, Costean, Enate, Castejon del Puente, Monesma de San Juan y Estadilla cuentan con importantes bodegas de la Denominación de Origen Somontano, en las que se elaboran los excelentes vinos que esperan ser degustados por paladares exigentes y conocedores del buen hacer de sus productores.