Om de gemeenschap van augustijner kapittelheren te huisvesten die zich in Alquézar vestigden na de verovering, werd een tempel opgetrokken die in het jaar 1099 werd ingewijd. Van deze romaanse constructie is alleen het atrium overgebleven die de toegang vormde en waarvan de zuilen gebeeldhouwde kapitelen hebben.
Het grootste deel van de reliëfs, vervaardigd tegen het einde van de 12e eeuw, laten taferelen uit Genesis zien en verbeelden de belangrijkste mijlpalen uit de geschiedenis van de gepersonifieerde verlossing in de figuren van Adam, Noach, Abraham en Isaac, Abel of Johannes de Doper, allen voorgangers van Christus. Afgezien van het decoratieve of simpelweg verhalende karakter bevatten ze de theologische weerspiegeling dat deze verlossing niet binnen een ieders bereik zou liggen, maar slechts dat van een klein groepje bevoorrechte personen.
De reliëfs van deze romaans kapitelen en hun boodschap was gericht aan de kanunniken die er leefden en er dagelijks mediteerden rond de arcades. Zij probeerden er een morele les uit te halen, te reflecteren op de mysteries en dogma’s van de kerk. Het zijn eigenlijk boeken gebeiteld in steen, met een opvoedkundig doeleinde.
In de 14e eeuw besloot de gemeenschap van Alquézar om drie galerijen te bouwen voor een klooster, waarbij gebruik gemaakt werd van de restanten van arcades van het oude romaanse atrium. Het is hierom en vanwege het aanpassen aan de beschikbare ruimte, dat hij niet recht toe recht aan maar juist zeer onregelmatig gebouwd is.
Vanaf de 15e eeuw werden de muren van het klooster versierd met muurschilderingen, die tot de 18e eeuw tal van restauraties hebben moeten ondergaan.
De façade van de kapel die zich naar het klooster opent is een trouwe weergave van de smeltkroes van culturen die er in het 16e-eeuwse Somontano waren: de versiering bestaat uit gotische, islamitische en renaissancistische elementen.
De doorzichtige decoratie op basis van distels of borstels is gotisch, net als de sierfiguren aan de rand van de arcade met naast elkaar geplaatste bogen waar wapens aan hangen. De voorzijdes van de muurpilaren die de boog omlijsten hebben uitbundige renaissancistische versieringen. Op de boogvullingen, ten slotte, is een verfijnde versiering in Moorse stijl aangebracht.
Een fraaie gotische voorgevel biedt toegang tot de kerk die rond 1535 onder auspiciën van Joan de Segura gebouwd werd, een man met een erkende reputatie die destijds leiding gaf aan de bouw van de kathedraal van Barbastro.
De tempel die gebouwd werd zou een enkel schip en een meerhoekige voorzijde krijgen, helemaal bedekt met stervormige ribgewelven. De plaatsing van de ramen hoog in de muren onderstreepte hoe belangrijk de kerk was en zette het lagere gedeelte in het halfduister.
Het altaarstuk maakte de decoratie van de tempel compleet. Het is een grote architectonische structuur gemaakt in hout en voorzien van gebeitelde beelden die daarna geverfd en verguld werden. Deze werd, zoals bij alle Aragonese altaarstukken, beschouwd als een monumentaal tabernakel, aangezien het heilige sacrament permanent blootgesteld was achter het glas van de rozet.
Rond het jaar 1615 is het metselwerk van de tempel uitgebreid met de barokke kapel van Cristo de Lecina, waar Christus vereerd zou worden, die daarvoor aanbeden werd op zijn altaar van het klooster.
Het schitterende houtsnijwerk, dat aan het eind van de 12e of het begin van de 13e eeuw volbracht is, komt overeen met het romaanse model van de Gekruisigde. De vier spijkers die zijn ledematen aan het kruis vastbinden hebben het lichaam hier in een elegante rustende positie gebracht; in tegenstelling tot de lijdende gotische Christusbeelden zijn de armen en benen niet gekronkeld. Het beeld is bijna op ware grootte en Christus is al gestorven.
In de 16e eeuw is het klooster uitgebreid met een tweede verdieping. Thans herbergt een van de vertrekken die vroeger een slaapkamer van de kapittelheren was enkele schitterende voorwerpen, erfgoed van deze kerk.
Vistar la Colegiata:
Las visitas guiadas se desarrollan en las diferentes estancias del Castillo-Colegiata: claustro románico SXII, iglesia SXVI, Capilla Santo Cristo de Lecina SXIII y Museo de Arte Sacro.
- Duración: 40min aprox.
- Salidas: Todos los días de la semana.
- Horario: 11 a 13:30 y de 16:30 a 19:30. (de nov a marzo de 11 a 13:30 y de 16 a 18)
- Idiomas: Sólo en castellano.
- Precio: 2.5 €/persona IVA incluido.
- Venta de entradas: Colegiata Santa Maria la Mayor.
Puede reservar su plaza llamando al 974 318 267 o 669 681 044.
