In de schoot van een zwaar gelovige familie wordt San Josemaría Escríva de Balaguer geboren op 9 januari 1902 in Barbastro op de plek waar tegenwoordig het “Centro Entrearcos (Plaza del Mercado)” staat. Hij is de tweede van zes kinderen.
Enkele jaren nadat hij samen met zijn familie naar Logroño verhuist, in verband met het faillissement van het bedrijf van zijn vader, ontdekt hij voor het eerst zijn roeping. Hij wordt priester en begint zich daarvoor voor te bereiden. Op aanraden van zijn vader studeert hij ook de burgerlijke studie Rechten als afstandsstudent aan de Universiteit van Zaragoza. Hij ontvangt de priesterwijding op 28 maart 1925.
In het jaar 1927 verhuist hij naar Madrid om zijn doctoraat in de Rechten te behalen. Daar laat God hem op 2 oktober 1928 zijn missie zien en hij richt de Opus Dei op. Vanaf die dag richt hij al zijn krachten op het ontwikkelen van deze, door God aan hem opgedragen, stichting. Tegelijkertijd zet hij zijn werk voort in het pastoraat dat hem op dat moment is toevertrouwd. Dat brengt hem dagelijks in contact met zieken en armen in ziekenhuizen en volksbuurten van Madrid.
Als de Spaanse Burgeroorlog uitbarst in 1936 is Josemaría in Madrid. De religieuze vervolging dwingt hem naar verschillende plekken te vluchten. Hij beoefent zijn priesterambt heimelijk, totdat hij erin slaagt Madrid te verlaten. Na een reis door de Pyreneeën tot het zuiden van Frankrijk, verhuist hij naar Burgos. Na het einde van de oorlog in 1939 keert hij terug naar Madrid.
In 1946 vestigt hij zich in Rome. Hij behaalt zijn doctoraat in de Theologie aan de Universiteit van de Lateranen. Hij wordt benoemd tot adviseur van twee Vaticaanse congregaties, erelid van de Pauselijke Academie van de Theologie en ereprelaat van Zijne Heiligheid. Hij volgt met grote aandacht de voorbereidende handelingen en sessies van het Tweede Vaticaans Concilie, en onderhoudt een intensieve relatie met veel Europese landen om het opbloeien van de Opus Dei ook in die landen te stimuleren. Tussen 1970 en 1975 maakt hij met hetzelfde doel lange reizen door Mexico, het Iberische Schiereiland, Zuid-Amerika en Guatemala.
Hij overlijdt op 26 juni 1975 in Rome. Duizenden mensen, onder wie talrijke bisschoppen uit verschillende landen, in totaal een derde van het wereldwijde episcopaat, verzoeken de Heilige Stoel het proces van Heiligverklaring te starten.
Op 17 mei 1992, ten overstaande van 300.000 mensen, werd Josemaría Escrivá de Balaguer op het Sint-Pietersplein in Rome door Paus Johannes Paulus II zalig verklaard. Zijn eerste opvolger Monsigneur Álvaro del Portillo was toen prelaat van de Opus Dei.
Op 20 december 2001, toen de bisschop Monseigneur Javier Echevarría prelaat was, werd het Decreet van de Congregatie voorgelezen, waarin ook een wonder van San Josemaría voorkwam, de stap die zijn Heiligverklaring op 6 oktober 2002 voorging. In het Nederlandse taalgebied wordt deze heilige 'Jozefmaria' genoemd.
